کد مطلب:211065 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:114

زمین شناسی و جغرافیا
زمین شناسی امروز عبارت از همان تعلیمات عالیه قبلی اسلامی است به اضافه كشفیات بیشتری كه در آن شده است زمین شناسی امروز عبارت است از معرفت نقشه سطح زمین و انواع گل ها كه به صورت معادن موجود است - سنگ های مختلف مرمر - آهكی سنگهای تورق پذیر - و آهم و طلا و نقره و سرب و قلع و غیره مخلوط سنگ و خاك است و آنها را استخراج می كنند و آب می نمایند و تصفیه می كنند و گذشته از آن ماسه ها - و انواع معادن و نیروهای داخل زمین از نفت و غیره كه همه این خصوصیات و مواد معرفة الارضی در نظر امام مورد توجه بوده و در توحید مفضل از نظر طریقیت كلیاتی را بیان فرموده و مصادیقی را تعریف و توصیف و تشریح فرموده است و این بهترین درس زمین شناسی است و قسمت دیگر آن علم به زمان و مكان كره زمین است كه جغرافیا گویند و امام علیه السلام در این علم نیز مهارتی داشته و كتب مسالك و ممالك كه تاریخ و جغرافیای اسلام است از تعلیمات آن حضرت تدوین و تنظیم و تألیف گردیده است.

ساختمان زمین از نظر شكل كروی بودن آن و تقسیم به آب و خاك و درجه حرارت و



[ صفحه 252]



فصول سال و تغییرات حدود آن و فضا و هوای مجاور آن و ضخامت و قطر كره زمین و نسبت آن با سایر كرات و اجرام سماوی و فلكی و حركت زمین در منظومه شمسی و تغییرات سطح زمین از جهت سواحل دریاها و مسیر رودخانه ها و كوهها و دره ها و حدود سیاسی و عمل آب و حرارت در سطح و عمق آن و اوضاع طبیعی و اقتصادی و اجتماعی كه همه این دقتها در اسلام از نظر طریقیت به توحید مورد توجه بوده و هست.

و در احادیث و اخبار از خواص خاك و تربت بحثی نموده اند درباره حفر قنوات و فواصل چاههای آب با چاههای مستراح در آن نقاطی كه آب مشروب آنها از چاه است در فقه اسلام در باب طهارت و مساقات و مزارعه در این موضوع احكامی جالب صادر فرموده اند.

در بیان سیر آب در كره زمین می فرماید همیشه و همه جا مجاری آب از شمال به جنوب است و... و... لان مجاری العیون من مهیب الشمال كه امروز علم ثابت كرده مجاری بادها و آب ها همه روی به جنوب در حركت است و ما می بینیم دستور حفر قنوات را رو به قبله داده اند كه در ایران همه از شمال به جنوب می باشد و ما قسمتی از این علوم افاضی امام را در كتاب جهان اسلام و اسلام در جهان نقل كرده ایم.

و همچنین در احادیث بسیار دیده ایم كه بلندترین نقطه زمین و پست ترین نقطه دریائی را بیان فرموده مخصوصا در كشتی رانی و نیروی دریائی و غیره و نیز درباره ساختمان عمارات و ابنیه و بنا گذاشتن درب و پنجره برای استفاده از نور و هوا مؤبد بیان ما و مهارت امام در این رشته علوم می باشد [1] .


[1] براي اطلاعات بيشتر درباره علوم و معارف اسلامي به كتاب جهان اسلام و اسلام در جهان مراجعه شود اطلاعات بسيطي آنجا نقل شده است.